Streetscapes Symphony: Harmonizing with City Walks, kent tasarımcısı Jan Gehl’in bir kitabıdır. 2010 senesinde yayınlanmıştır ve yaşanabilir kentler yaratmada sokakların önemini ele almaktadır. Gehl, sokakların yalnız otomobiller için değil, bununla beraber insanların bir araya gelip sosyalleşip eğlenebileceği bölgeler bulunduğunu savunmaktadır. Daha geniş kaldırımlar, daha çok ağaç ve daha azca trafik şeklinde sokakları daha davetkar ve yaya dostu hale getirebilecek bir takım tasavvur değişikliği önermektedir.
Kitap, sokakların önemine ait içgörüleri ve daha yaya dostu tasavvur çağrısı sebebiyle methiye aldı. Sadece, bununla beraber aşırı idealist olduğu ve trafik sıkışıklığı ve emniyet gerçeklerini hesaba katmadığı için eleştirildi.
Eleştirilere karşın Streetscapes Symphony kentsel tasavvur mevzusu üstüne mühim bir emek harcama olmaya devam ediyor. Dünya genelinde şehirlerin tasarlanma biçimini şekillendirmeye destek oldu ve kentsel plancılar ve tasarımcılar için kıymetli bir kaynak olmaya devam ediyor.
Kapsanan Mevzular
- Şehirlerde sokakların önemi
- Sokakların zamanı
- Değişik sokak tipleri
- Sokak tasavvur ilkeleri
- Sokak güvenliği
- Sokak bakımı
- Sokak savunuculuğu
- Sokak sanatı
- Sual & Yanıt
| Kent Yürüyüşü | Sokak manzarası |
|---|---|
| Bir şehirde yürüyüş | Bir sokağın fizyolojik görünümü |
| Hedeflere erişim sağlar | Bir yer duygusu yaratır |
| Sıkışık ve gürültülü olabilir | Yabancılaştırıcı ve güvensiz olabilir |
| Tasavvur kanalıyla geliştirilebilir | Toplumsal etkileşimi teşvik etmek için kullanılabilir |
II. Sokaklar
Sokaklar binlerce senedir insan medeniyetinin bir parçası olmuştur. En eski sokaklar, insanların bir yerden diğerine yolculuk etmek için kullandıkları sıradan yollardı. Zaman içinde sokaklar, ulaşım, tecim ve toplumsal etkileşim şeklinde muhtelif amaçlara hizmet eden daha kompleks ağlara dönüştü.
Antik çağlarda sokaklar çoğu zaman dar ve dolambaçlıydı ve çoğunlukla askeri amaçlar için kullanılırdı. Orta Asır’da sokaklar daha tertipli hale geldi ve ticari amaçlar için kullanılmaya başlandı. Rönesans’a gelindiğinde sokaklar kentsel hayatın mühim bir parçası haline gelmişti ve eğlence, alışveriş ve dini aktiviteler şeklinde muhtelif amaçlar için kullanılıyordu.
Çağdaş çağda sokaklar evrimleşmeye ve değişmeye devam etti. Daha geniş ve daha bereketli hale geldiler ve artık ulaşım, tecim ve toplumsal etkileşim şeklinde muhtelif amaçlar için kullanılıyorlar.
Değişik Sokak Tipleri
Sokaklar işlevlerine, konumlarına ve tasarımlarına gore olmak suretiyle muhtelif şekillerde sınıflandırılabilir.
Sokaklar işlevlerine gore dört ana türe ayrılabilir:
- Ana caddeler: Bu caddeler trafiğin çoğunluğunu taşır ve işyerleri, okullar ve hastaneler şeklinde mühim noktalara ulaşım sağlar.
- Toplayıcı sokaklar: Bu sokaklar mahalli sokaklardan gelen trafiği toplar ve ana caddelere aktarır.
- Mahalle sokakları: Bu sokaklar, yerleşim bölgelerindeki evlere ve işyerlerine ulaşımı sağlar.
- Parkway sokakları: Bu sokaklar manzaralı sürüş için tasarlanmıştır ve çoğu zaman ağaçlar, peyzaj düzenlemesi ve öteki olanaklara haizdir.
Konumlarına gore sokaklar iki ana türe ayrılabilir:
- Kentsel sokaklar: Bu sokaklar şehirlerde ve kasabalarda bulunur ve çoğu zaman yüksek trafik kütlesi, yoğun yapılaşma ve muhtelif arazi kullanımlarıyla karakterize edilir.
- Kırsal sokaklar: Bu sokaklar kırsal alanlarda yer alır ve çoğu zaman daha düşük trafik kütlesi, daha azca yoğun yapılaşma ve daha sınırı olan arazi kullanım yelpazesi ile karakterize edilir.
Sokaklar tasarımlarına gore üç ana tipe ayrılabilir:
- Kareli sokaklar: Bu sokaklar, birbirine dik olarak uzanan bir kare düzeninde düzenlenmiştir.
- Radyal sokaklar: Bu sokaklar, merkezi bir noktadan başlayarak radyal bir düzende düzenlenmiştir.
- Döngülü sokaklar: Bu sokaklar, devamlı bir döngü meydana getiren sokaklar gibi düzenlenmiş bir döngü düzenine haizdir.
Değişik tipteki sokaklar değişik işlevlere hizmet eder ve değişik toplulukların gereksinimlerini karşılayacak halde tasarlanır.
IV. Sokakların Önemi
Sokaklar şehirlerimizin işleyişi için eğer olmazsa olmazdır. Ulaşım, mal ve hizmetlere erişim ve rekreasyon ve toplumsal etkileşim fırsatları sağlarlar.
Ek olarak, sokaklar şehirlerimizdeki hayat standardını iyileştirmede mühim bir rol oynayabilir. İyi tasarlanmış sokaklar, insanların dışarı çıkıp dolaşmasını teşvik eden güvenilir, yürünebilir ortamlar yaratabilir. Ek olarak mahalleleri birbirine bağlamaya ve ekonomik kalkınmayı teşvik etmeye destek olabilirler.
Sokakların önemi çoğunlukla göz ardı edilir, sadece onlar şehirlerimizin dirimsel bir parçasıdır. Sokaklarımızı daha yaşanabilir hale getirerek, şehirlerimizi hepimiz için daha yaşanabilir hale getirebiliriz.
V. Sokak Tasarımı
Sokak tasarımı, sokakları kullanan insanların gereksinimlerini karşılamaya yönelik sokakları planlama ve inşa etme sürecidir. Trafik akışı, yaya güvenliği ve davetkar ve davetkar bir ortamın yaratılması şeklinde bir takım faktörü ihtiva eder.
Sokak tasarımına yönelik birçok değişik yaklaşım vardır ve her birinin kendine has avantajları ve dezavantajları vardır. En yaygın yaklaşımlardan bazıları şunlardır:
- Izgaralı sokaklar: Izgaralı sokaklar, kesişen sokakların tertipli bir deseninde düzenlenir. Bu tür sokak tasarımı Şimal ABD şehirlerinde yaygındır ve bereketli trafik akışı sağlar. Sadece, yaya dostu alanların eksikliğine de niçin olabilir.
- Radyal sokaklar: Radyal sokaklar, kent merkezi yahut park şeklinde merkezi bir noktadan dışarı doğru yayılır. Bu tür sokak tasarımı, ızgaralı sokaklardan daha bereketli trafik akışı sağlayabilir, sadece yayaların caddeleri geçmesini de zorlaştırabilir.
- Döngülü sokaklar: Döngülü sokaklar, merkezi bir alanın çevresinde devamlı bir döngü oluşturur. Bu tür sokak tasarımı, ızgaralı yahut radyal sokaklardan daha yaya dostu olabilir, sadece trafiğin muntazam bir halde akmasını da zorlaştırabilir.
Sokak tasarımına yönelik en iyi yaklaşım, toplumun hususi gereksinimlerine bağlı olarak değişecektir. Birtakım durumlarda, hem bereketli bununla birlikte davetkar bir sokak manzarası yaratmak için değişik yaklaşımların bir kombinasyonu kullanılabilir.
Sokak Sanatı
Sokak sanatı, mülk sahibinden izin alınmadan kamusal alanlarda yaratılan bir kamusal sanat biçimidir. Çoğu zaman politik yahut toplumsal mesajları anlatım etmek için kullanılır ve grafiti, duvar resimleri ve heykeller dahil olmak suretiyle muhtelif biçimlerde bulunabilir.
Sokak sanatı yüzyıllardır var olmuştur, sadece 1970’lerde ve 1980’lerde grafiti hareketinin yükselişiyle popülerlik kazandı. Son yıllarda sokak sanatı giderek daha yaygın hale gelmiştir ve artık meşru bir sanatla alakalı anlatım biçimi olarak görülmektedir.
İnsanların sokak sanatı yaratmasının birçok değişik sebebi vardır. Birtakım sanatçılar politik yahut toplumsal görüşlerini anlatım etme arzusuyla motive olurken, ötekiler yalnız kamusal bir alanda sanat yaratmanın zorluğundan hoşlanır. Sokak sanatı ek olarak sanatçıların topluluklarıyla irtibat kurmaları ve etraflarındaki dünya hakkındaki bir izahat yapmaları için bir yol olabilir.
Sokak sanatı tartışmalı olabilir ve hepimiz tarafınca daima takdir edilmez. Birtakım insanoğlu bunu vandalizm olarak görürken, ötekiler bunu serbest anlatım biçimi olarak görür. Sadece sokak sanatı kültürel manzaramızın kıymetli bir parçasıdır ve etrafımızdaki dünyayı görmenin benzersiz bir yolunu sunar.
Sokak Bakımı
Sokak bakımı, sokakları iyi durumda tutma sürecidir. Bu, çukurları onarmak, sokakları süpürmek ve grafitiyi temizlemek şeklinde faaliyetleri ihtiva eder. Sokak bakımı, yayaların, bisikletlilerin ve sürücülerin güvenliğini ve rahatlığını sağlamak için önemlidir.
Sokakları korumak için birçok değişik yol vardır. En yaygın metot, çukurları ve çatlakları onarmak için ağır makineler kullanmaktır. Başka bir metot ise yol yüzeyindeki leke ve döküntüleri temizlemek için bir sokak süpürgesi kullanmaktır. Grafiti, basınçlı yıkama, kimyasal temizlik ve kum püskürtme şeklinde muhtelif yöntemler kullanılarak temizlenebilir.
Sokak bakımı, şehirlerin ve kasabaların sorunsuz bir halde çalışmasını sağlamanın lüzumlu bir parçasıdır. Sokakların iyi durumda olmasını sağlayarak kentler, sakinlerinin güvenliğini ve hayat standardını artırabilir.
Sokak Savunuculuğu
Sokak savunuculuğu, sokakların ve kullanıcılarının çıkarlarını destekleme eylemidir. Bu, daha iyi sokak tasarımı, daha güvenilir sokaklar ve sokaklara daha eşit erişim için savunuculuk yapmayı içerebilir. Sokak savunucuları, sokakların insanların güvenle yürüyebileceği, bisiklet sürebileceği ve oynayabileceği bölgeler olmasını sağlamak için çalışırlar. Ek olarak sokakları bütün kullanıcılar için daha misafirperver ve kapsayıcı hale getirmek için çalışırlar.
Sokak savunuculuğu önemlidir şundan dolayı sokaklar topluluklarımız için eğer olmazsa olmazdır. Yaşadığımız, çalıştığımız ve eğlendiğimiz yerlerdir. Sokaklar bizi komşularımıza ve gitmemiz ihtiyaç duyulan bölgelere bağlar. Sokaklar iyi tasarlandığında topluluklarımızı daha sıhhatli, daha güvenilir ve daha yaşanabilir hale getirebilir.
Sokak savunuculuğuna katılmanın birçok yolu vardır. Yöresel bir sokak savunuculuğu grubuna katılabilir, seçilmiş yetkililerinize yazabilir yahut amme toplantılarında konuşabilirsiniz. Ek olarak sokakların hayatınızı iyi mi etkilediğine dair hikayelerinizi paylaşabilirsiniz.
Sokak savunuculuğu hakkındaki daha çok data edinmek istiyorsanız, birçok kaynak mevcuttur. National Association of City Transportation Officials (NACTO), sokak tasarımı ve savunuculuğu hakkındaki data edinmek için mükemmel bir kaynaktır. NACTO’nun internet sayfasında, olay emek harcamaları, inceleme raporları ve savunuculuk araçları dahil olmak suretiyle sokak tasarımı hakkındaki fazlaca sayıda data bulunmaktadır.
Street Plans Collaborative, sokak savunuculuğu hakkındaki data edinmek için bir öteki mükemmel kaynaktır. Street Plans Collaborative, sokakları ve şehirleri iyileştirmek için çalışan kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Street Plans Collaborative’in internet sayfasında bir blog, bir podcast ve sokak savunuculuğu için bir çalgı ekibi bulunmaktadır.
Sokak savunuculuğuna katılmakla ilgileniyorsanız, katılabileceğiniz birçok mahalli öbek bulunmaktadır. Aşağıda, ABD Birleşik Devletleri’ndeki en büyük ve en etken sokak savunuculuğu gruplarından bazılarının sıralaması bulunmaktadır:
- Amerikan Planlama Derneği (APA)
- Daha İyi Bisikletler
- Bisiklet Yürüyüş Oyu
- Yeni Kentsellik Kongresi (CNU)
- Utah’ı hayal edin
- Yeşil Dönem İttifakı
- Milli Kent Ulaşım Görevlileri Derneği (NACTO)
- Milli Tam Sokaklar Koalisyonu
- ABD için Ulaşım
IX. Sokak Sanatı
Sokak sanatı, aleni hava kamusal alanlarda yaratılan bir kamusal sanat biçimidir. Graffiti, duvar resimleri ve heykeller dahil olmak suretiyle birçok biçim alabilir. Sokak sanatı çoğu zaman politik yahut toplumsal mesajları anlatım etmek için kullanılır ve ek olarak yalnız bir toplumu güzelleştirmek için de kullanılabilir.
Sokak sanatının, insan uygarlığının ilk günlerine kadar uzanan uzun bir geçmişi vardır. Sadece, yaygın bir fenomen haline gelmesi sadece 1970’lerde, grafiti sanatçıları kentsel alanları tuvalleri olarak kullanmaya başladığında gerçekleşti. O zamandan bu yana, sokak sanatı giderek daha popüler hale geldi ve artık dünyanın dört bir tarafındaki şehirlerde görülüyor.
Sokak sanatı bir camia üstünde pozitif bir tesir yaratabilir. Bir yer duygusu yaratmaya destek olabilir ve ek olarak insanları bir araya getirmeye destek olabilir. Sokak sanatı ek olarak fakirlik, evsizlik ve çevresel deformasyona uğramış şeklinde mühim sorunlara ait farkındalığı çoğaltmak için de kullanılabilir.
Sadece sokak sanatı bununla beraber tartışmalı da olabilir. Birtakım insanoğlu bunu vandalizm olarak görüyor ve bunun mülke zarar verdiğini ve bir camia hakkındaki negatif bir izlenim yarattığını savunuyorlar. Ötekiler sokak sanatının bir serbest anlatım biçimi bulunduğunu ve bu halde korunması icap ettiğini savunuyorlar.
Sokak sanatı ile alakalı irdelemenin bir müddet daha devam etmesi muhtemeldir. Sadece sokak sanatının topluluklar üstünde pozitif bir tesir yaratabilecek kuvvetli bir anlatım biçimi olduğu hikayesinde kuşku yoktur.
S: Sokak manzarası nelerdir?
Sokak manzarası, binalar, kaldırımlar, ağaçlar ve öteki özellikler de dahil olmak suretiyle bir sokağın fizyolojik ve toplumsal karakteridir.
S: Sokakların önemi nelerdir?
Sokaklar ulaşım, tecim ve toplumsal etkileşim için eğer olmazsa olmazdır. Ek olarak şehirlerimizin karakterini ve kimliğini şekillendirmede de rol oynarlar.
S: Sokak manzaralarını iyi mi iyileştirebiliriz?
Sokak manzaralarını iyileştirmenin birçok yolu vardır, bunlardan bazıları şunlardır:
- Daha çok yürünebilir ve bisiklete binilebilir sokaklar yaratmak
- Daha çok ağaç ve yeşil alan eklemek
- Sokakları yayalar ve bisikletliler için daha güvenilir hale getirmek
- Kamusal sanat ve camia etkinliklerini teşvik etmek
0 Yorum